Armáda slobodného demokratického Československa počas studenej vojny
Pred rokmi mi kamarát k narodeninám daroval knihu Historie na rozcestí (kolektív autorov V. Smetana, D. Hájková, J. Kučera, J. Suk, P. Šrámek, O. Tuma, vydaná 2013). Záujemcom o seriózny pohľad na alternatívnu históriu Československa, túto publikáciu určite odporúčam. Kapitola „Pod hvězdy a Pruhy? Pod křídla Sovětu! Muselo československo „sklouznout“ za železnou oponu“? ponúka model diametrálne odlišného vývoja v povojnovom Československu. Nechcem prezrádzať dej, odporúčam prečítať, ale aspoň pre pochopenie nasledovných príspevkov:
Vo februári 1948 sa prezident Eduard Beneš vzchopí a nepodľahne tlaku komunistov. Riešenie politickej krízy prebieha navonok demokraticky, nekomunistickí činitelia však majú v zálohe aj silové riešenie. ČSR prijme pomoc v rámci Marshallovho plánu, ale Sovietsky zväz a Stalin osobne sú ubezpečení o pretrvávajúcom priateľstve Československa. Po predčasných voľbách sa podarí odstaviť komunistov o vládnej moci. ČSR ostáva slobodné a demokratické, za krátko je umožnený vznik ďalších politických strán. Časť znárodnených podnikov sa vracia do súkromných rúk a čs. ekonomika sa viac integruje so západom, Ani kultúrny vplyv západu nie je nijako potlačovaný. ČSR sa vydáva fínskou cestou.
Človeku je pri čítaní až smutno, že sa toto všetko nestalo. Žiadna seriózna úvaha na tému, že by sme sa v roku 1938 bránili, nemôže a nikdy nebude mať spoľahlivý výsledok. Záleží iba na danom autorovi, aký záver fiktívnej vojne určí. Príbeh „Pod hvězdy a Pruhy? Pod křídla Sovětu!...“ ponúka hodnovernú úvahu, ako by sa zachovanie demokracie a suverenity Československa v roku 1948 naozaj mohlo udiať. Na základe načrtnutého deja sa prikláňam s variante, že Československo by sa počas studenej vojny nestalo členom NATO, ale zachovalo by neutralitu.
Toto bude smerodajné pre všetky „kapitoly“ tohto príspevku.
Vedie ma k tomu fakt, že povojnová ČSR bola zväčša obkolesená komunistickými štátmi (do 1955 sa ešte aj v veľkej časti nachádzala sovietska armáda). Podpora komunistov obyvateľstvom bola v skutočnosti na začiatku roka najmä v Čechách naozaj silná a ZSSR mal v ČSR veľké množstvo agentov. Domnieval sa, že vznikajúce NATO by štát nachádzajúci sa v takejto situácii do svojho zväzku nepozvalo. Pokiaľ aj áno ČSR by si nemohlo dovoliť zájsť tak ďaleko.
Tento príbeh bol pre mňa impulzom zamýšľať sa na moju obľúbenú tému, tento raz v podobe ako by vyzerala výzbroj čs. armády. Z útržkových poznámok sa mi v priebehu rokov začali tvoriť súvislejšie celky. Do dnes sa mi podarilo sa mi spracovať aspoň vojenské letectvo a ručné palné zbrane. Čitatelia nech sú prosím zhovievaví, ide o fantáziu, do ktorej sa premietli moje vlastné preferencie. Nech sa páči, začíname...
Martin Pener, Bratislava